Ayurveda σημαίνει στα σανσκριτικά «επιστήμη της ζωής». Είναι παραδοσιακή ιατρική πρακτική της Ινδίας που αναπτύχθηκε πριν από τουλάχιστον 5000 χρόνια. Τα πρώτα σχετικά με την αγιουβέρδικη ιατρική κείμενα, χρονολογούνται από τον 15ο έως τον 14ο αιώνα π.Χ. καθιστώντας την ένα από τα αρχαιότερα συστήματα ολιστικής θεραπείας στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Σίγουρα είναι διαχρονική και επίκαιρη, καθώς εφαρμόζεται μέχρι και σήμερα, τραβώντας το ενδιαφέρον την επιστήμης και πολλών δυτικών γιατρών.

Τι πρεσβεύει η Ayurveda

Η Ayurveda είναι ολιστική ιατρική και ενδιαφέρεται για το άτομο ως σύνολο. Σώμα, πνεύμα και μυαλό είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, έτσι η υγεία και η ευεξία εξαρτώνται από την ισορροπία που υπάρχει μεταξύ τους. Κύριο μέλημα της Ayurveda είναι η πρόληψη και η θεμελίωση μιας καλή ποιότητας τρόπου ζωής, για την αποφυγή εμφάνισης οποιασδήποτε ασθένειας.

Η θεραπευτική προσέγγιση της Ayurveda βασίζεται σε μία τυπολογία, το σύστημα των doshas. Αυτή επιτρέπει την δημιουργία ενός προφίλ του ασθενή, για εξατομικευμένη θεραπεία. Τι είναι λοιπόν τα doshas;

Doshas

Σύμφωνα με την Ayurveda κάθε άνθρωπος αποτελείται από πέντε βασικά στοιχεία: φωτιά, νερό, αέρας, αιθέρας, γη. Αυτά συνδυάζονται στο ανθρώπινο σώμα και δημιουργούν τρία είδη ενέργειας που ονομάζονται doshas.

Τα τρία doshas είναι Vata, Pitta και Kapha. Θεωρούνται σταθερές ιδιοσυγκρασίες που ρυθμίζουν και ελέγχουν το σύνολο της ψυχοσωματικής μας δομής. Σε κάθε άνθρωπο απαντώνται σε διαφορετικές αναλογίες σχηματίζοντας έναν μοναδικό συνδυασμό, το προφίλ dosha του καθενός.

Σε κάποια άτομα κυριαρχεί ένα μόνο dosha, ενώ σε άλλα υπάρχει ένα κύριο και ένα δευτερεύον dosha. Η ισορροπία μεταξύ των doshas είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων υγείας.

Βασικά στοιχεία των doshas

VATA

• Στοιχείο: αέρας και αιθέρας
• Εποχή: φθινόπωρο, χειμώνας
• Ώρες: 2-6 π.μ. και 2-6 μ.μ.

Η dosha αυτή κυριαρχεί σε ό,τι έχει να κάνει με την κίνηση στη φυσιολογία, όπως η αναπνοή, η πορεία της τροφής στο σώμα ή η διαίρεση των κυττάρων. Δηλαδή κυριαρχεί στις πιο βασικές λειτουργίες του σώματος.

Φυσικά χαρακτηριστικά / Σωματική διάπλαση: λεπτοκαμωμένος, ντελικάτος, με έντονα κόκαλα, παίρνει δύσκολα βάρος, δέρμα ξηρό και τραχύ, κρύα χέρια, νύχια που σπάνε, ακανόνιστη όρεξη για φαγητό, περπατά γρήγορα και συνεχώς μοιάζει να βιάζεται, κάνει ανήσυχο ύπνο

Χαρακτήρας / Συναισθήματα: ενθουσιώδης, ομιλητικός, με εναλλαγές στη διάθεσή του, ανήσυχος, δημιουργικός, γρήγορα βαριέται την ρουτίνα, αγχώνεται εύκολα

Όταν ΔΕΝ είναι ισορροπημένο: δυσκοιλιότητα, φούσκωμα, ξηροδερμία, πονοκέφαλοι, έκζεμα ή άλλη πάθηση του δέρματος, ασθενής μνήμη, σύγχυση

Διατροφή: ζεστά σπιτικά φαγητά (comfort foods), φυσικά γλυκαντικά και λιπαρά, να αποφεύγει κρύα ποτά και φαγητά, όπως και ωμές τροφές και χυμούς

Άσκηση: άθληση αργού ρυθμού, yoga, pilates, tai chi, περπάτημα στη φύση

Τρόπος ζωής: η διατήρηση ρουτίνας είναι το κλειδί, διαλογισμός, ήρεμα δημιουργικά projects, ζεστό σπίτι (μεταφορικά και κυριολεκτικά, hygge τρόπος ζωής, αρκετός ύπνος, απαγορευτικά τα ξενύχτια

Τεστ: Εσύ είσαι vata, pitta ή kapha; Ανακάλυψε το ατομικό σου προφίλ.

PITTA

• Στοιχεία: φωτιά και νερό
• Εποχή: καλοκαίρι
• Ώρες: 10 π.μ. – 2 π.μ. και 10 μ.μ. – 2 μ.μ.

Αυτή η ενέργεια σχετίζεται με τον μεταβολισμό και την πέψη, όπως και με μερικές ορμόνες που σχετίζονται με την όρεξη για φαγητό. Μπορεί να αυξηθεί με τα καυτερά φαγητά ή την υπερβολική έκθεση στον ήλιο.

Φυσικά Χαρακτηριστικά / Σωματική Διάπλαση: μέτρια διάπλαση και οστική δομή, μπορεί εύκολα να πάρει ή να χάσει βάρος, απαλό δέρμα με τάση για κοκκίνισμα ή φακίδες, χέρια που ιδρώνουν, ενοχλείται όταν παραλείπει γεύμα, δυναμικό περπάτημα

Χαρακτήρας / Συναισθήματα: ισχυρογνώμον, ηγέτης, του αρέσουν οι προκλήσεις, αποτελεσματικός, τελειομανής, του αρέσουν οι καλά σχεδιασμένες ρουτίνες, νευριάζει εύκολα κάτω από στρες

Όταν ΔΕΝ είναι ισορροπημένο: αλλεργίες, φλεγμονές, καούρες πυρετός, πονόλαιμος, έλκος, έντονος θυμός, ζήλεια

Διατροφή: να αποφεύγει πικάντικα φαγητά, πολύ κρέας, αλκοόλ, καφεΐνη, λιπαρά φαγητά, να προτιμά φρέσκα φρούτα και λαχανικά, γάλα, μαλακά τυριά, σιτηρά ολικής άλεσης

Άσκηση: να προτιμά τα ατομικά αθλήματα, κάποιο αργό είδος γιόγκα τύπου yin ή hatha, αθλήματα στο νερό ή χειμερινά αθλήματα

Τρόπος ζωής: χρειάζεται δροσερό περιβάλλον, μακριά από εντάσεις, να αποφεύγει την έκθεση στον ήλιο, να είναι λίγο πιο αυθόρμητος, δεν χρειάζεται όλα να έχουν κάποιο στόχο

Kapha

• Στοιχείο: γη και νερό
• Εποχή: άνοιξη
• Ώρες: 6-10 π.μ. – 6-10 μ.μ.

Σχετίζεται με την μυϊκή ανάπτυξη, την σωματική δύναμη και την σταθερότητα. Ως πιο σταθερή ενέργεια, μπορεί να γίνει αρκετά στάσιμη, με τάση προς την ληθαργικότητα.

Φυσικά Χαρακτηριστικά / Σωματική Διάπλαση: μεγάλα κόκκαλα, βαρύς σκελετός, ανοιχτοί ώμοι και γοφοί, χάνει δύσκολα βάρος, δέρμα λιπαρό αλλά δροσερό, απολαμβάνει το φαγητό, περπατά αργά αλλά σταθερά

Χαρακτήρας / Συναισθήματα: εύκολος χαρακτήρας, αξιόπιστος, ήρεμος, του αρέσει η ομαδικότητα, έχει καλή μνήμη, αποφεύγει το στρες

Όταν ΔΕΝ είναι ισορροπημένο: υπερβολικό βάρος, κατακράτηση υγρών, βρογχίτιδες, άσθμα, κατάθλιψη

Διατροφή: να αποφεύγει τη ζάχαρη, το ψωμί, τα γαλακτοκομικά, να προτιμά μικρότερες μερίδες με ελαφριές, ξηρές τροφές και βότανα

Άσκηση: zumba, kick boxing, πολεμικές τέχνες, γενικότερα καθημερινή γυμναστική

Τρόπος ζωής: να κάνει αλλαγές στην ρουτίνα για να μη ενδίδει στη ληθαργικότητα, να αποφεύγει το κρύο και την υγρασία

Πηγές
Χαϊντν Λ., Αυτεθεραπεία μέσω της Αγιουρβέδας 
Alexander J., Ancient Wisdom for Modern Living